Nê Hoàn – Nhâm – Đốc

Nê Hoàn – Nhâm – Đốc

Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ

1. Nê Hoàn

Nê Hoàn hay Nê Hoàn Cung là Thượng Đơn Điền. Huyệt của nó là Bá Hội, ở giữa đỉnh đầu. Vận Chu Thiên Hỏa Hầu từ Đốc Mạch lên đến Nê Hoàn.

Sau lại từ Nê Hoàn đưa xuống qua mạch Nhâm, để thu kết quả Hoàn Tinh Bổ Não.

Huỳnh Đình kinh viết: Nê Hoàn bách tiết giai hữu Thần.

Hay: Nê Hoàn phu Nhân đương trung lập.

Hay: Nê Hoàn cửu Chân giai hữu phòng.

Trần Anh Nhi viết: «Tuy trong người chỗ nào cũng là Thần, nhưng Thần trong Nê Hoàn là Thần đứng đầu. Toàn bộ Nê Hoàn có 4 phương chính, 4 phương phụ và Trung Ương, Tổng Cộng là 9 vị, trong đó tất cả đều có Thần. Nhưng nơi trung ương ngang dọc có 1 tấc, là Tổng hợp Chư Thần, cho nên tu luyện Đạo gia không phải tìm cầu nơi đâu. Chỉ cần để tâm đến vị Thần nơi Trung Ương đó, sẽ được thọ vô cùng.»

Vị thần nơi trung ương đó không có tán cư chỗ nào khác, mà ở ngay trong Não Bộ.

Trong quyển Đạo Khu, Bình Đô Thiên có viết: «Trong Đan Điền, có một chỗ vuông 1 tấc, gọi là Huyền Đan chi cung, là Não Tinh Nê Hoàn chi hồn cung. Mà Óc là 1 đểm linh trong con người, là nơi cư ngụ của Chúng Thần, là nơi phát sinh Tân Dịch, là ngọc thất của Hồn Tinh.»

Nếu biết dùng cái Viên Mãn, Hư Không (Viên Hư) trong đó mà tưới tắm, thì Vạn Huyệt trong người sẽ hẳn hoi, trăm khiếu trong người sẽ thông suốt. Công Đức sẽ sánh Trời Đất, cho nên gọi Nê Hoàn. Nê Hoàn là thượng thần trong thân hình con người.

Nê Hoàn ngày nay có thể có vị trí ở Tuyến Tùng Quả. Tuyến này rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến sự phát triển con người, đến sức mạnh, đến sự thông minh nơi con người.[1]

Xưa nay tôi đã viết rất nhiều về Nê Hoàn trong các bộ Kinh Dịch, Trung Dung và Huỳnh Đình Kinh của tôi.

Tôi không cho rằng Tuyến Tùng Quả là Nê Hoàn Cung, vì Tuyến Tùng Quả ngày nay người ta mới biết sơ sơ đó là Con Mắt thứ Ba.

Tôi cho Nê Hoàn Cung là Não Thất Ba (Third Ventricle), vì vị trí nó ở Trung Ương; vì khoa học hiện nay ít người bàn đến nó; vì trong đó không thấy có gì, tức là Không theo các đạo giáo. Xin đọc Trung Dung Tân Khảo chương 6 của tôi.

Trong quyển I, Dịch Kinh Đại Toàn của tôi có vẽ Nê Hoàn Cung với 8 cung khác. (Xem tr. 362) và trích 1 câu trong Đại Đỗng Chân Kinh: Đầu hữu Cửu Cung, Trung hữu Nê Hoàn. (Std, tr. 384)

2. Nhâm Mạch

Nhâm Mạch có tất cả 24 huyệt.

Bài Ca Mạch Nhâm:

24 Huyệt mạch Nhâm khí: Hội Âm

Khúc Cốt, Trung Cực với Quan Nguyên,

Thạch Môn, Khí Hải, Âm Giao nọ,

Thần Khuyết, Thủy Phân, Hạ Hoãn an.

Kiến Lý, Trung Hoãn, và Thượng Hoãn.

Cự Khuyết, Cưu Vỹ, tế cốt xong,

Trung Đình, Đàn Trung, Ngọc Đường tiếp.

Tử Cung, Hoa cái, Triền Cơ hòng.

Thiên Đột, Liêm Tuyền gần cuống họng.

Dưới môi, chẩm chẻm huyệt Thừa Tương.

Bài Ca tấc phân kinh mạch Nhâm

Mạch Nhâm Hội Âm giữa hai Âm,

Khúc Cốt nằm giữa sũng mé lông.

Trung Cực dười rốn vừa 4 tấc,

Quan Nguyên dưới rốn ba tấc ròng.

Thạch Môn dưới rốn hai tấc rưỡi,

Khí Hải dưới rốn cách một tấc.

Thần Khuyết ở rốn chính giữa giòng.

Cứ cách trên rốn mỗi một tấc,

Thủy Phjân, Hạ Hoãn, Kiến Lý ròng.

Trung Hoãn, Thượng Hoãn và Cự Khuyết

Bảy huyệt lên ngay Cưu Vỹ luôn.

Trung Đình dưới đàng 6 tấc chẵn,

Đàn Trung ngang vú ở giữa cồn.

Ngọc Đường, Tử, Hoa, Triền Cơ huyệt,

Hàng trên đầu kể tấc sáu tròn.

Cách họng Thiên Đột ước 3 tấc,

Thừa Tương trước cằm bên môi dưới,

Mạch Nhâm hàng giữa kể không còn.

3. Kinh huyệt mạch Đốc

Mạch Đốc hai mươi bảy huyệt có dư,

Trường Cường, Yêu Du, với Dương Quang

Mệnh Môn, Huyền Khu, giữa xương sống,

Cân Súc, Chí Dương, Linh Đài ư?

Thần Đạo, Thân Tru với Đào Đạo,

Đại Chùy ngang vai, huyệt chẳng lờ.

Á Môn, Phong Phủ, Não Hộ tiếp,

Ngọa Chẩm, Cường Giang, Hậu Đỉnh, Bá Hội chờ.

Tiền Đỉnh, Tín Hội, Thượng Tinh kế,

Thần Đình, Tố Giao, Thủy Câu hờ,

Đài Đoan chót muĩ nằm chính giưã.

Môi trên Cấn Giao ngó sờ sờ.

Bài Ca tấc phân kinh huyệt Mạch Đốc

Huyệt Trường Cường ở chót xương cụt,

Đốt xương 21 ấy Yêu Du.

Dương Quang 16, Mệnh 14,

Mười ba Huyền Khu cũng phải tướng.

Đốt 10 Trung Khu, 9 Cân súc,

Đốt xương thứ bảy là Chí Dương.

6 Linh, 5 Thần, 3 Thân Trụ,

Đào đạo thứ nhất ở đốt xương.

Đại Chuỳ ở trên đốt thứ nhất.

Ba tấc 5 phân đến Á Môn,

Phong Phủ 1 tấc hình chỗ lõm,

Não hộ tấc rưỡi trên Ngọc Chẩm,

Đi lên 4 tấc huyệt Cường Giang,

5 tấc 5 phân đến Hậu Đỉnh,

Bá Hội chính giửa thóp một đàng.

Tiền Đỉnh sau Tín 1 tấc rưỡi,

Sau Tinh 1 tấc Tín Hội rày.

Thượng Tinh cách tấc vào mí tóc,

Thần Đình 5 phân hãy chớ quên.

Tố Giao nằm đầu nơi chót mũi,

Thuỷ Câu dưới mũi gọi Nhân Trung.

Chót môi chính giữa Đài Đoan huyệt,

Cấn Giao trong môi kể tính cùng.

(Bốn bài ca trên đều rút trong quyển Châm Cứu học của cụ Lương Trọng Hối)

4. Luận về 2 mạch Nhâm Đốc theo khoa Luyện Đơn

Nhâm mạch là «Âm Kinh chi Hải». Đốc mạch là «Dương Kinh chi Hải»

Lý Thời Trân trong quyển Tố Hồ Mạch Quyết viết: «Hai mạch Nhâm Đốc là 2 hướng Tí Ngọ trong người, theo Đơn Gia thì là đường thăng giáng của Dương Hỏa và Âm Phù, và là nơi Khảm Li giao cấu.»

Thôi Hi Phạm, trong quyển Thiên Nguyên Nhập Dược Cảnh viết: «Qui Căn Khiếu, Phục Mệnh Quan, Quán Vĩ Lư, thông Nê Hoàn.»

Du Diễm khi chú Tham Đồng Khế có viết: «Nhân thân khí huyết, vãng lai, tuần hoàn, ngày đêm không ngừng. Sách thuốc có 2 mạch Nhâm Đốc. Ai thông được 2 mạch ấy, thì mọi mạch đều thông.»

Huỳnh Đình Kinh viết: «Tất cả đều từ Tâm nội vận Thiên Kinh, ngày đêm giữ nó sẽ trường sinh» Thiên Kinh là Đường Hoàng Đạo trong ta, hô hấp vãng lai, đều do đó. Vận Vĩ Lư, có thể thông Đốc Mạch, qui nạp tị tức (ngưng thở bằng mũi), có thể thông Nhâm Mạch. Thông 2 mạch đó có thể trường thọ.»

Tổng Khu của 2 mạch Nhâm Đốc thì Trương tử Dương cho là huyệt Âm Kiều. Mạch Âm Kiều có nhiều tên như «Thiên Căn, Tử Hộ, Phục Mệnh Quan, Sinh Tử Khiếu.» Trên thông với Nê Hoàn, dưới thông với Dũng Tuyền. Nếu làm được như vậy, thì Chân Khí tụ tán sẽ do khiếu này, thời Cửa Trời luôn mở, cửa Đất đóng luôn. Cưu mạch chu lưu nhất thân, quán thông trên dưới, Hoà Khí tự nhiên sẽ đi lên, và Dương sẽ trưởng, Âm sẽ tiêu, trong nước lửa sinh, dưới tuyết nở hoa, cho nên nói» Thiên Căn Nguyệt quật thường lai vãng, Tam Thập lục cung đô thị Xuân». Tính Mệnh Khuê Chỉ gọi huyệt này là Hư Nguy Huyệt. Trong châu thân con người thì Huyệt này ở vào Chòm sao Hư và sao Nguy (Hư Nhật Thử, Nguy Nguyệt Yến).

Thạch Hoà Dương gọi hai mạch Nhâm Đốc là Trường Thành. Gọi là Trường Thành, tức là 2 mạch Nhâm Đốc vậy. Hai mạch này từ dưới phát sinh, hợp với nhau nơi răng miệng, bao la cả Âm Kiều, Dương Kiều, tổng lý 12 mạch Âm Dương, cho nên gọi Trường Thành.

Vạn Thượng Phụ viết trong quyển Thính Tâm Trai khách vấn: Đạo gia lấy phép Bế Đoài (Khóa Miệng) làm công, lợi răng khép kín. Cốt để cho 2 mạch Nhâm Đốc giao nhau. Nhâm mạch bất đầu từ dưới, đi trong ruột lên tới Quan Nguyên, vào dưới Não, dưới hàm răng, hợp Đốc Mạch.Nó là Âm mạch chi hải. Đốc mạch cũng khởi từ Hai cực. Đi trong tuỷ sống. Lên Phong Phủ, lên đỉnh đầu, vào cổ họng phía trên, và nơi răng lợi phía trên. Nó giao với Nhâm mạch, và là Dương mạch chi hải.

Huỳnh Đình kinh viết: «Đều do Tâm Nội vận Thiên Kinh, trú dạ giữ gìn sẽ trường sinh.»

Thiên Kinh là vòng Hoàng Đạo trong người, hô hấp vãng lai do đó, tức là do hai mạch Nhâm Đốc. Trang tử viết: «Duyên Đốc vi kinh, nãi khả trường sinh.» Theo đường Đốc mạch, ắt sẽ trường sinh.

Gần đây, Toàn Dương Tử nói: «Điều cốt yếu của khoa Luyện Đơn là thông 2 mạch Nhâm Đốc.»

Nhâm Đốc là vòng Hoàng Đạo là con đường chính cho Âm Dương thăng giáng.[2]

Ta nên nhớ rằng Đạo Lão có câu: Hậu Thăng tiền Giáng, định nhất chu. (Trước Xuống, Sau Lên định một vòng.)

Chú Thích:

Trước hết xin bàn về Mạch Âm Kiều.

Mạch Âm Kiều là một trong Kỳ Kinh Bát Mạch. Kỳ Kinh Bát Mạch là: Nhâm, Đốc, Xung, Đới, Âm Kiều, Dương Kiều, Âm Duy, Dương Duy.

Mạch Âm Kiều hết sức đặc biệt: Nó bắt đầu từ Huyệt Dũng Tuyền, qua Chiếu Hải, Giao Tín, thẳng bờ sau mặt đùi, qua trước bộ phận sinh dục, lên thẳng ngực, vào hố xương quai xanh, dọc xương má, lên đầu mắt nơi huyệt Tình Minh, và hợp với mạch Dương Kiều.

Đạo gia, cho rằng nó cắt ngang mạch Nhâm Đốc nơi khoảng giữa Hội Âm (Nhâm), và Trường cường «Vĩ Lư» (Đốc)..

Nó có tên khác là Qui Căn Khiếu, Phục Mệnh Quan, Sinh Tử lộ, hay Sinh Tử Khiếu, Hư Nguy huyệt, Tẫn Môn, Tử Hộ, Khí Cơ Huyệt v.v…

Sách Đạo Nguyên Tinh Vi Ca viết: «Hư Nguy huyệt tức là Địa Hộ Cấm Môn, trên thông Thiên Cốc, dưới tới Dũng Tuyền.» Sơ Dương sinh từ đó. Cho nên nó hết sức quan hệ.

Lữ Động Tân xưa dạy Bạch Hải Thiềm: «Thuỷ trung khởi Hỏa, diệu tại Hư Nguy huyệt.» Trong nước mà Lửa sinh, cái hay là do nơi huyệt Hư Nguy.

«Nhân thân tinh khí tụ tán, thủy hỏa giao đoan, Âm Dương giao hội, Tử Mẫu phân thai, quân tại thử xứ… Vị Trí của nó là ở giữa 2 mạch Nhâm Đốc. Âm Kiều ở trước Cốc Đạo (Hậu Môn) là 2 tấc 2 phân. Đạo gia còn gọi nó là Khí Cơ Huyệt: Nơi sinh ra khí.» [3]

Tiên Học Từ Điển cho rằng: «Âm Kiều nhất Mạch, tiên thánh sở bí, cao nhân tàng nhi bất tuyên.» (Tử Dương Tổ). Tức là Tiên Thánh dấu, không truyền Huyệt này.

Mai Chí Tiên nói: «Âm Kiều, Nê Hoàn, nhất khí tuần hoàn, thượng Hạ xuyên địa hộ, Thượng bạt Thiên Quan.»

Như vậy mạch Âm Kiều thông thượng hạ các mạch, chu lưu toàn thân, có thần chủ trì gọi là Phong Đô Dã.[4] Có sách gọi thần cai quản Mạch này là Đào Khang.[5]

Các sách Châm Cứu chỉ bàn qua loa về mạch này, không nói gì đến chuyện nó cắt 2 mạch Nhâm Đốc. Trái lại Đạo gia lại quá coi trọng Mạch này.

Nó được coi trọng cũng xứng đáng.

Như vậy Hội Âm là quẻ Khôn. Vĩ Lư là quẻ Phục. Còn Mạch Âm Kiều cắt chính giữa nên gọi làø Sinh Tử Hộ, hay Phục Mệnh Quan vì đó là nơi mà con người thoát vòng sinh tử (tượng trưng bằng mạch Nhâm), và đã được Trời gọi về, sau khi đã làm trọn Mệnh Trời (Phục Mệnh Quan), và trở về được với Căn Trời (Qui Căn Khiếu).

Quẻ Phục là Cửa Trời. Đạo gia gọi là Vĩ Lư. Có một hình vẽ về Luyện Đơn của Đạo Lão cho thấy Vĩ Lư chính là Cái Cổng. Bà La Môn gọi Vĩ Lư là Brahma’s Gate.

Về chuyện Cửa Người, cửa Trời xưa nay có nhiều người đề cập. Nho gia gọi:

Cung Mão là Cửa Trời (Tịch = Mở) và Cung Dậu là Cửa Người (Hạp = Đóng)

Thiệu Tử (Thiệu Khang Tiết) dùng Kinh Dịch nên gọi Đầu các quẻ Âm Là Nguyệt Quật. Đầu các quẻ Dương là Thiên Căn. Khi ta sống trong Hang Trăng hay Nguyệt Quật, thì ta nghiên cứu ngoại cảnh, còn khi ta vào trong Thiên Căn (Gốc Trời) thì ta tìm hiểu về con người, về chính ta. Cho nên Nguyệt Quật chính là Cửa Người, Thiên Căn chính là Cửa Trời.

Huyền Học Âu Châu gọi cửa Người là cung Cự Giải (tức Nguyệt Quật của Thiệu Tử), gọi Cửa Trời là Cung Ma Yết (tức Thiên Căn của Thiệu Tử).

Đạo gia cho rằng những người đã vượt qua SinhTử Khiếu tức là đã vào được Phục Mệnh Quan, thì Cửa Người vĩnh viễn đóng, và Cửa Trời vĩnh viễn mở. Thật là hết sức đẹp đẽ.

Hai mạch Nhâm Đốc hợp lại thành Vòng Hoàng Đạo, tức là Vòng Đại Chu Thiên trong con người. Trên Trời thì Thái Cực ở Trung Cung. Còn vòng Hoàng Đạo là vòng tròn bên ngoài. Vòng Hoàng Đạo trên trời có nhị thập bát tú, và Nhật Nguyệt, Ngũ Tinh chuyển vần trên đó. Vòng Nhâm Đốc cốt để vận chuyển Âm Dương (Thần, Khí), khi nào Thần Khí hợp nhất, thì là luyện đan đã thành, và ta đã thực hiện được Thái Cực trong ta.

Nơi Âm Kiều cắt ngang Nhâm Đốc gọi là Hư Nguy Khiếu. Hư Nguy là 2 chòm sao trong Nhị Thập Bát Tú. Ý nói con người muốn qui căn, phục mệnh, thì lòng phải thanh tĩnh, không hư.

Mạch Âm Kiều thông tới Gót Chân, nên Trang Tử nói: Thánh nhân thở bằng gót chân

Thánh nhân chi tức dĩ chủng, chúng nhân chi tức dĩ hầu.[6] Không nhờ Mạch Âm Kiều thì không sao cắt nghĩa được câu này.

* Mạch Đốc đi lên, mạch Nhâm đi xuống. Ít người phân biệt rõ như vậy. Các sách Châm Cưú cho rằng cả hai huyệt đều đi lên.

xem tiếp >>>>>