TRUYỀN THUYẾT VỀ TRẠNG TRÌNH Nguyễn Bỉnh Khiêm

TRUYỀN THUYẾT VỀ TRẠNG TRÌNH Nguyễn Bỉnh Khiêm

Có không ít truyền thuyết

Về Trạng Trình xưa nay.

Nhân tiện xin được kể

Thêm một chuyện thế này.

Hồi học ở Thanh Hóa

Với Bảng nhãn họ Lương,

Ông được thầy rất quí

Vì thông minh khác thường. 

Đến mức trước khi chết

Thầy truyền lại cho ông

Cuốn “Thái Ất” quí giá

Mà thầy đã thuộc lòng.

Cuốn sách rất khó hiểu

Do đạo sĩ Triệu Nga

Rất nổi tiếng Đời Tống

Đúc kết rồi soạn ra.

Thầy có người cùng họ

Làm quan, sống bên Tàu,

Tên là Lương Nhữ Hốt,

Chỗ thân tình từ lâu.

Một lần thầy đi sứ,

Sang gặp lại người này.

Ông cho thầy cuốn sách,

Lưu giữ đến hôm nay.

Thực ra cuốn sách ấy,

Dẫu uyên bác, thông minh,

Bỉnh Khiêm chưa hiểu lắm,

Nhưng luôn giữ bên mình.

Lại nói, rời Thanh Hóa,

Đời loạn, chưa muốn thi, 

Ông theo một hảo hán

Tên là Lý Hưng Chi.

Có lần, khi phiêu bạt,

Cùng vị hảo hán này

Ông vượt qua biên giới,

Sống tạm giữa rừng cây. 

Một sáng nọ, tỉnh dậy,

Ông thấy một ông già

Dáng dị thường, quắc thước,

Cứ lởn vởn quanh nhà.

Ông già ấy, thật lạ,

Cứ nhìn ông chằm chằm,

Tay mân mê bối rối

Chiếc gậy trúc đang cầm,

Nguyễn Bỉnh Khiêm ra hỏi.

Ông đáp: Đi ngang qua

Thấy có luồng khí lạ

Bốc lên từ mái nhà.

Và rằng ông vất vả

Tìm kiếm khắp đó đây

Một cuốn sách rất quí, 

Tìm đã hai năm nay.

Khi ông già được hỏi

Cuốn sách đó là gì,

Ông đáp: Đó là cuốn

“Thái Ất Kinh tiên tri”.

Rằng thầy tôi ngày trước

Đem tặng nó một người

Là sứ thần Đại Việt,

Rồi người ấy qua đời\

Trao nó cho môn đệ.

Giờ tôi tìm người này.

Vì thấy có khí lạ,

Nên tôi đã đến đây.

Người ấy có cuốn sách,

Nhưng cũng chẳng làm gì

Khi không có lời giải

Để hiểu lời tiên tri.

Tôi thì có lời giải,

Thầy trao khi qua đời.

Khi tìm được cuốn sách,

Sẽ có ích hai người.

Nguyễn Bỉnh Khiêm nghe thế,

Liền lẳng lặng vào nhà,

Lấy cuốn sách “Thái Ất”,

Hai tay đưa ông già.

Ông già nhìn thấy nó,

Sụp xuống lạy rất lâu.

Rồi ông chăm chú đọc,

Đọc và giảng từng câu.

Hai người đọc, bàn luận

Bảy ngày bảy đêm dài.

Đọc và hiểu mọi chuyện

Quá khứ và tương lai.

Rồi cả hai vội vã,

Chia tay, người một nơi

Sợ hãi vì phạm thượng

Do hiểu được ý trời.

Ông già lên phương Bắc.

Nguyễn Bỉnh Khiêm một mình

Về nước, thi, đỗ trạng,

Rồi sau thành Trạng Trình.

Có một anh trò giỏi

Đến thăm thầy Trạng Trình.

Hôm ấy ba mươi Tết,

Ông đang ở làng mình.

Hai người đang bàn luận

Về tướng số, tử vi,

Về nhân tình thế thái,

Về sấm ký, tiên tri.

Bỗng ngoài cổng ai đó

Bảo có việc muốn nhờ.

Ông sai anh đầy tớ

Bảo người ấy hẵng chờ.

Rồi thầy trò nhà Trạng

Cùng bấm quẻ tử vi

Để đoán biết người ấy

Sang đây để làm gì.

Cả hai người bốc quẻ,

Trúng “thiết đoản, mộc trường”.

Tức “gỗ dài, sắt ngắn.”

Một quẻ rất bình thường.

“Theo con, người ấy đến

Để hỏi mượn chiếc mai.

Chiếc mai lưỡi sắt ngắn,

Mà cán gỗ lại dài.”

Quan Trạng nghe, liền đáp:

“Theo ý thầy, ông này.

Đến để mượn chiếc búa.

Mời ông ta vào đây.”

Và rồi ông hàng xóm

Bước vào, chào hai người,

Hỏi mượn tạm chiếc búa,

Lúc ra về, mỉm cười.

Thấy học trò ngơ ngác,

Thầy Trạng nói ôn tồn:

“Con bấm quẻ rất khá,

Ta có lời khen con.

Nhưng đúng quẻ chưa đủ,

Còn phải đoán, phải suy.

Hôm nay ba mươi Tết,

Hỏi mượn mai làm gì?

Phải chăng là mượn búa?

Cũng “thiết đoản, mộc trường.”

Để bổ củi, nấu bánh,

Đơn g iản và bình thường.

……………………………………

Nguyễn Bỉnh Khiêm là Trạng,

Một thi nhân diệu kỳ,

Một đại quan chính trực

Và một nhà tiên tri.

Ông sinh ở Vĩnh Lại,

Nay Vĩnh Bảo, Hải Phòng.

Đúng vào thời thịnh trị

Của vua Lê Thánh Tông.

Tên thật Nguyễn Văn Đạt,

Hiệu Cư Sĩ Bạch Vân,

Mẹ là Nhữ Thị Thục,

Giỏi tướng số, thơ văn.

Bà là con quan lớn,

Khó tính khi kén chồng,

Mãi đến lúc luống tuổi

Mới chịu lấy cha ông,

Tức là Nguyễn Văn Định,

Tài năng loại thường thường,

Có tướng sinh quí tử,

Sau dễ thành đế vương.

Để con thành hoàng đế,

Bà đã bắt bố ông

Mười hai giờ đêm ấy

Mới được vào động phòng. 

Bố ông, chắc nóng vội,

Vào sớm hơn ít nhiều,

Nên con bà, thật tiếc

Chỉ đại thần trong triều.

Sau chuyện ấy, bà giận,

Về với bố mẹ mình,

Rồi lấy ông chồng khác,

Rồi tính giờ, năm sinh,

Bà sinh được Trạng nữa,

Lại Lưỡng Quốc Trạng Nguyên,

Trạng Bùng, Mai Nham Tử,

Phùng Khắc Khoan, đại hiền. 

Nguyễn Bỉnh Khiêm từ nhỏ

Được bà mẹ cầu kỳ

Dạy đến nơi đến chốn,

Không sót một môn gì.

Về sau, khi khôn lớn,

Tìm thầy tận xứ Thanh,

Lương Đắc Bằng, bảng nhãn,

Hoàn thiện sự học hành.

Từ quan, gửi thượng thư bộ lại Kế Khê Bá

Đếm tuổi, bây giờ quá bẩy mươi.

Hơi muộn từ quan, thẹn với đời.

Không tham vàng bạc, không ham chức.

Tiếc không tài giỏi được như người.

Mong ông gắng sức phò vua, nước.

Riêng tôi sống ẩn, cứ chê cười.

Cùng ngước nhìn lên, sao Lão Thọ

Đang chiếu trời Nam, sáng khắp trời.

Trích Thơ “Thái Bá Tân 17/07/2012”

 st: Lê Công