TÍNH NGƯỜI VỐN LÀ THIỆN HAY ÁC?

TÍNH NGƯỜI VỐN LÀ THIỆN HAY ÁC?

Khổng Tử nói: "Nhân chi sơ, tính bổn thiện".

Tuân Tử lại bảo: "Nhân chi sơ, tính bổn ác".

Vậy người ta vốn là có tính thiện hay tính ác?

________________________________
Trời mùa đông lạnh giá, có người kia nhóm lửa nướng ngô ăn. Giữa trời giá buốt được thong thả gặm bắp ngô thơm phức còn nóng hôi hổi trong tay bên cạnh ngọn lửa ấm áp, anh ta liền khen: "Ngọn lửa tốt thật, mi giúp ta sưởi ấm, mi cho ta ăn ngon".
Đến khi không để ý, ngọn lửa bốc lên cao, bén vào mái tranh, theo thế gió cháy rực lên đốt trụi cả gian nhà. Anh chàng nọ suýt thì thành than. Anh ta thoát chết, thấy gia sản đi tong, căm phẫn nói: "Ngọn lửa tệ thật. Vì mày mà tao mất hết nhà cửa".

Vậy cái tự tính của ngọn lửa là thiện hay ác? Hay là lúc thì thiện, lúc thì ác?

Chẳng thiện, chẳng ác. Mà cũng thiện, cũng ác!

Ngọn lửa tự nó có tính nóng, tự nó có tính thiêu đốt mọi vật. Tính của nó chỉ có thế. Tự cái tính nóng, cháy của ó không làm gì tốt cho ai, cũng không làm gì hại ai.

Nếu ngọn lửa tỏa hơi ấm, nướng chín thức ăn cho bạn, nó không làm thế vì bạn. Nó không làm thế vì nó quan tâm tới bạn hay muốn tốt cho bạn. Nó như thế, vì tự tính của nó là như thế.

Nếu ngọn lửa đốt nhà của bạn, nó không làm thế vì bạn. Nó không làm thế vì căm ghét hay muốn tiêu diệt bạn. Nó như thế, vì tự tính của nó là như thế.

Tốt, xấu, là cái ý nghĩa mà người ta gán vào cho nó, dựa trên trải nghiệm và suy xét của họ, chứ tự tính của nó thì làm gì có tốt hay xấu.
________________________________
Con người ta cũng như thế.

Tự tính của người ta chẳng phải là thiện, cũng chẳng phải là ác. Tùy vào hoàn cảnh, mà có người thấy là thiện. Tùy vào nhận thức, mà có người cho là ác.

Quên mất chỗ Một, chỉ thấy chỗ chia Hai, là lầm vậy.
Khổng Tử nói: "Nhân chi sơ, tính bổn thiện".

Tuân Tử lại bảo: "Nhân chi sơ, tính bổn ác".

Vậy người ta vốn là có tính thiện hay tính ác?

________________________________

Trời mùa đông lạnh giá, có người kia nhóm lửa nướng ngô ăn. Giữa trời giá buốt được thong thả gặm bắp ngô thơm phức còn nóng hôi hổi trong tay bên cạnh ngọn lửa ấm áp, anh ta liền khen: "Ngọn lửa tốt thật, mi giúp ta sưởi ấm, mi cho ta ăn ngon".

Đến khi không để ý, ngọn lửa bốc lên cao, bén vào mái tranh, theo thế gió cháy rực lên đốt trụi cả gian nhà. Anh chàng nọ suýt thì thành than. Anh ta thoát chết, thấy gia sản đi tong, căm phẫn nói: "Ngọn lửa tệ thật. Vì mày mà tao mất hết nhà cửa".

Vậy cái tự tính của ngọn lửa là thiện hay ác? Hay là lúc thì thiện, lúc thì ác?

Chẳng thiện, chẳng ác. Mà cũng thiện, cũng ác!

Ngọn lửa tự nó có tính nóng, tự nó có tính thiêu đốt mọi vật. Tính của nó chỉ có thế. Tự cái tính nóng, cháy của ó không làm gì tốt cho ai, cũng không làm gì hại ai.

Nếu ngọn lửa tỏa hơi ấm, nướng chín thức ăn cho bạn, nó không làm thế vì bạn. Nó không làm thế vì nó quan tâm tới bạn hay muốn tốt cho bạn. Nó như thế, vì tự tính của nó là như thế.

Nếu ngọn lửa đốt nhà của bạn, nó không làm thế vì bạn. Nó không làm thế vì căm ghét hay muốn tiêu diệt bạn. Nó như thế, vì tự tính của nó là như thế.

Tốt, xấu, là cái ý nghĩa mà người ta gán vào cho nó, dựa trên trải nghiệm và suy xét của họ. Cho nên có lúc thì thấy nó là thiện, có lúc lại thấy nó là ác.

Tự tính của nó thì không có thiện, không có ác. Còn nhận thức của người đời, thì có thiện, có ác.

________________________________

Con người ta cũng như thế.

Tự tính của người ta chẳng phải là thiện, cũng chẳng phải là ác. Tùy vào hoàn cảnh, mà có người thấy là thiện. Tùy vào nhận thức, mà có người cho là ác.

 ST