Nói

- Nói -

Bất kỳ là ở vào trường hợp nào, tốt hơn ta hãy lặng lẽ làm thinh. Ta phải gắng sức, vì đó là một sức mạnh không phải dễ gì kềm thúc.

Ví như ta có được một tin gì lạ, và muốn đem tin ấy mà cho người bạn của ta hay, ta nên nghĩ rằng: nói ra, ta sẽ hao phí một ít khí lực vô ích. Hãy giữ nó lại: đừng nói gì cả. Đừng tỏ ra cho ai biết những cảm tưởng của ta, nhứt là những xúc động của ta đối với dư luận chung quanh: mỗi một lời nói, mỗi một cử động, mỗi cái múa tay, múa chân vô ích mà kềm lại được, là thêm cho mình khí lực đó.

Đừng lãng phí khí lực của ta trong những câu chuyện vụn vặt: bàn tán câu chuyện hằng ngày, phê bình người kia kẻ nọ Đừng tưởng đó là mất vẻ giao thiệp, chính đó là cách bớt những cử động vô ích cho mình và cho người.

Khi nào cần phải nói, thì hãy nói. Nói một cách có ý thức; lừa lọc từ lời. Phải thay vào những câu ngớ ngẩn, những câu có ý nghĩa. Đừng cãi lẩy vô ích với ai cả. Nếu ta biết trước rằng không ích gì cho hai bên, thì hãy làm thinh, và để cho bên địch họ phung phí khí lực của họ; còn ta, ta hãy gìn giữ củng cố nó lại. Nhất là đừng bao giờ vô tình để cho người ta bắt buộc mình phải nói.

Trong khi nói, đừng hấp tấp, vội vàng. Thủng thỉnh mà nói. Nói cho rõ ràng, quả quyết. Trong ngày, hãy kiểm soát và thâu rút lời nói lại – được nhiều chừng nào hay chừng nấy.

Đừng lầm lộn nói nhiều và nói ít.

Có người suốt đời nói mãi, mà vẫn như chưa từng có nói. Có kẻ suốt đời rất ít nói, nhưng mà nói rất nhiều.

Không lạ, Khổng Tử, Gia-Tô, Thích Ca dẫu nói suốt đời, cũng vẫn còn là nói thiếu Còn lắm kẻ, một ngày không nói một lời, mà hễ nói ra toàn những lời vô ý nghĩa, hoặc đi gieo sự ngờ vực, sự tan rã, sự cừu thù giữa con người Họ nói rất nhiều.

Trích: Cái Dũng Của Thánh Nhân.