15 bài học giáo huấn về đối nhân xử thế của Khổng Tử

15 bài học giáo huấn về đối nhân xử thế của Khổng Tử

1. “Dục tốc tắc bất đạt, kiến tiểu lợi tắc đại sự bất thành” – Muốn nhanh chóng thì không đạt được, chỉ nhìn cái lợi nhỏ thì việc lớn sẽ chẳng thành.

2. “Bất hoạn nhân chi bất kỷ tri, hoạn bất tri nhân dã” – Đừng lo rằng người không hiểu mình, mà nên lo mình không hiểu người thôi.

3. “Vãng giả bất khả gián, lai giả do khả truy”– Cái đã qua thì không thể thay đổi được, cái sắp tới thì có thể.

4. “Xảo ngôn loạn đức. Tiểu bất nhẫn tắc loạn đai mưu“ – Nói năng hoa mỹ khéo léo sẽ làm bại hoại đạo đức, việc nhỏ không nhẫn nhịn được, thì sẽ làm hỏng việc lớn.

5. “Quân tử thản đãng đãng, tiểu nhân trường thích thích” – Người quân tử luôn bình thản phóng khoáng, kẻ tiểu nhân thì luôn lo lắng ưu sầu.

6. “Dĩ ước thất chi giả tiễn hỹ”– Người mà luôn ước thúc, quản chế bản thân thì sẽ rất hiếm khi phạm lỗi lầm.

7. “Tam quân khả đoạt suất dã, thất phu bất khả đoạt chí dã” – Ba quân có thể bị mất đi chủ soái, nhưng ngay kẻ thất phu cũng không thể làm mất đi ý chí của mình.

8. “Tuế hàn, nhiên hậu tri tùng bách chi hậu điêu dã” – Năm giá lạnh mới biết tùng bách là loài tàn úa sau cùng. Con người cũng như vậy, chỉ trong gian nan thử thách mới nhận ra ai là người có bản lĩnh, ai là người có ý chí vững vàng đến cuối cùng.

9. “Nhân vô viễn lự, ắt hữu cận ưu” – Người không biết lo xa thì tất sẽ có điều ưu phiền gần. “Người không lo xa” ở đây có thể hiểu là những người “ăn xổi ở thì”, chỉ nghĩ đến cái lợi trước mắt, làm việc mà không có suy xét phải trái, trước sau… Những người như thế thì thường rất nhanh sẽ phải chịu hậu họa, nhẹ thì buồn lòng, nặng thì gia đình suy vong, mất mạng.

10. “Tam nhân hành, tất hữu ngã sư yên; trạch kỳ thiện giả nhi tòng chi, kỳ bất thiện giả nhi cải chi”– Trong 3 người đi cùng ta, ắt có người là thầy của ta; chọn cái tốt của người ta mà học theo, nhìn cái chưa tốt của người ta mà tự sửa mình.

11. “Kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân” – Điều bản thân mình không muốn thì đừng gây ra cho người khác.

12. “Quân tử hòa nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hòa” – Người quân tử hòa nhưng không đồng, kẻ tiểu nhân đồng nhưng không hòa.

13. “Quân tử đạo giả tam, ngã vô năng yên: nhân giả bất ưu, trí giả bất hoặc, dũng giả bất cụ”– Người quân tử gồm có 3 đạo, mà ta chưa làm được đó là: Người nhân từ thì không lo, bậc trí giả thì không nghi ngờ, người dũng thì không sợ.

14. “Đức bất cô, tất hữu lân” – Người có đức thì không bao giờ cô độc, sẽ luôn có người gần gũi, kết giao.

15. “Quân tử hoài đức, tiểu nhân hoài huệ” – Người quân tử luôn nghĩ đến đạo đức còn kẻ tiểu nhân thì chỉ nhớ đến ân huệ mà mình đã giúp người khác.

ST